Ashwagandha (Withania somnifera), inaczej żeń-szeń indyjski lub witania ospała, jest ajurwedyjskim tonikiem długowieczności stosowanym od tysięcy lat w hinduskiej medycynie ludowej. Zaliczana do kategorii ziół adaptogennych, wykazuje łagodne, nietoksyczne działanie i niespecyficznie wpływa na poprawę funkcjonowania większości systemów naszego ciała. Tym samym adaptogeny pomagają przywrócić stan homeostazy w organizmie. Ich cechą charakterystyczną – poza działaniem tonizującym – jest regulacja i adaptacja odpowiedzi układu nerwowego, odpornościowego i hormonalnego do zmiennych warunków środowiskowych – tych trzech układów w szczególności. Działanie adaptogenów opiera się na mechanizmie efektu akumulacyjnego. Polega on na wzroście siły oddziaływania wraz z upływem czasu przy okazji regularnego stosowania. Dlatego największe korzyści odniesiemy, włączając je do swojej codziennej rutyny.
Adaptogeny to niejako roślinni nauczyciele szlaków neuronalnych w naszym ciele. Pokazują, jak w zdrowy i zbalansowany sposób radzić sobie z wszechobecnym stresem. Co ważne, nie wykazują przy tym działania uzależniającego. W trwały sposób modulują odpowiednie reakcje układów współczulnego i przywspółczulnego. Często zioła z tej grupy prosperują w najmniej sprzyjających warunkach środowiskowych. Ewolucja sprawiła, że musiały się do nich przystosować. W odpowiedzi wytworzyły unikalne związki fitochemiczne. To właśnie dzięki obecności tych substancji adaptogeny wpływają dodatnio na naszą wytrzymałość, odporność, witalność oraz funkcje kognitywne.
Pomijając powyższe cechy wspólne, każdy z adaptogenów przejawia również swoją unikalną naturę. Niektóre, jak cytryniec chiński czy różeniec górski, pobudzają i stymulują do działania. Inne – w tym Ashwagandha – uspokajają i wyciszają, z czasem odbudowując nasze nadszarpnięte rezerwy energetyczne. Jednak działanie adaptogenów moglibyśmy określić jako modulujące i niespecyficzne. Nawet cytryniec chiński nie będzie bodźcował czy napawał entuzjazmem zbyt przeciążonego organizmu. Gdy nie czujemy się na siłach i jesteśmy przemęczeni, jego działanie odbierzemy jako zmierzające w stronę uspokojenia. Możliwe, że tego dnia położymy się spać nieco wcześniej. Tak przejawia się właśnie roślinna inteligencja. Pomyślmy o adaptogenach jak o czynnikach wzmacniających i harmonizujących, które każdego dnia dostosowują się do naszych aktualnych potrzeb.
Zanim w latach pięćdziesiątych ukuto termin „adaptogeny”, rośliny te nazywano wcześniej tonikami energii życiowej czy długowieczności. Od tysiącleci ludzie czerpali różnorodne korzyści ze spożywania tych unikalnych roślin. Wiele kultur na całym świecie otaczało szczególną uwagą ich balansujący potencjał i traktowało te zioła jako odmładzające toniki codzienne.
Ashwagandha w Ajurwedzie
Ashwagandha jest jedną z najpopularniejszych roślin w Ajurwedzie – holistycznej nauce o dobrym zdrowiu i życiowym spełnieniu, wywodzącej się ze starożytnych Indii. Zastosowanie lecznicze wykazuje jej korzeń. Tradycyjnie stosuje się go w stanach niepokoju, zmęczenia, przepracowania, rekonwalescencji, bezsenności, depresji, alkoholizmu, przy utracie pamięci, osłabieniu oczu, anemii, reumatyzmie, chorobach skóry, kaszlu i trudności z oddychaniem, a także w przypadku paraliżu i przy stwardnieniu rozsianym. Ajurweda klasyfikuje Ashwagandhę jako podstawowe zioło odmładzające, zwłaszcza dla mężczyzn. Zwykło się mówić, że daje im wytrwałość i siłę równą staminie tysiąca koni. W istocie, korzeń Ashwagandhy przy dłuższym, regularnym stosowaniu znacząco zwiększa popęd i sprawność seksualną. Stosuje się go także w ramach terapii bezpłodności i przygotowań do poczęcia. Jednak z potencjału leczniczego Ashwagandhy korzystają także kobiety. To jedno z podstawowych ziół, które wspiera układ hormonalny oraz pomaga wyregulować zaburzoną pracę tarczycy. Często wchodzi w skład protokołu leczniczego w przypadku jej niedoczynności oraz przewlekłego, autoimmunologicznego zapalenia limfocytowego (choroby Hashimoto).
Najważniejsze substancje czynne:
- witanolidy A-Y (laktony steroidowe) o właściwościach przeciwnowotworowych, cytotoksycznych, antyoksydacyjnych, antyseptycznych, uspokajających, antystresowych i hipotensyjnych (obniżających ciśnienie krwi)
- alkaloidy (anaferyna, anahigryna, witanina, somniferyna, tropina)
- fitosterole (beta-sitosterol)
- kumaryny (skopoletyna)
- fenolokwasy (kwas chlorogenowy)
- sitoinzydy
- saponiny
Właściwości Ashwagandhy potwierdzone badaniami klinicznymi i próbami laboratoryjnymi
Korzeń Ashwagandhy wykazuje działanie adaptogenne – przystosowuje organizm do zmiennych warunków środowiskowych, zwiększając odporność na stres. Poprawia funkcje kognitywne, w tym zdolność uczenia się, skupienie i pamięć. Na organizm działa ochronnie, antyoksydacyjnie, odmładzająco i przeciwzapalnie. Tonizuje układ nerwowy, rozrodczy, odpornościowy, sercowo-naczyniowy i oddechowy, przyczyniając się do poprawy ogólnego funkcjonowania. Uspokaja i relaksuje w przypadku osłabienia, rozdygotania, lęków i problemów z zasypianiem. Pomaga utrzymać równowagę emocjonalną. Obniża poziom kortyzolu oraz ciśnienie krwi, wspomagając pracę serca. Wykazuje właściwości antydepresyjne dzięki uwrażliwieniu receptorów serotoninowych. Wzmacnia organizm, w tym sprawność fizyczną i intelektualną. Wzmaga popęd seksualny, promując siłę, wytrzymałość, energię, wigor i witalność. Pozytywnie wpływa na płodność u mężczyzn. Pomaga w redukcji tkanki tłuszczowej, jednocześnie przyczyniając się do wzrostu masy mięśniowej. Obniża poziom cukru we krwi. Pobudza czynność tarczycy. Wykazuje działanie ochronne na skórę i strukturę kości. Poprawia parametry krwi oraz funkcjonowanie układu odpornościowego. Posiada także właściwości ochronne na wątrobę (hepatoprotekcja).
Bezpieczeństwo, przeciwwskazania i środki ostrożności
Zioła adaptogenne, w tym Ashwagandha, nie są toksycznie. Z powodzeniem można je stosować przez dłuższy okres czasu – od jednego do trzech lub nawet sześciu miesięcy. W naszym sklepie znajdziecie najwyższej jakości ekstrakt z korzenia Ashwagandhy do codziennego stosowania.
Ashwaghandy nie należy łączyć z barbituranami ani lekami antydepresyjnymi. Ponadto, nieznane jest oddziaływanie ekstraktu na zdrowie płodu czy zdolność przenikania substancji czynnych do mleka matki. Z tego powodu nie polecamy go kobietom w ciąży ani w czasie laktacji.
Ashwagandha bywa skuteczna w leczeniu niedoczynności tarczycy. W przypadku nadczynności tarczycy przed przyjęciem Ashwagandhy zalecamy ostrożność oraz konsultację z fitoterapeutą lub lekarzem prowadzącym.
Źródła:
- Henryk Różański, Witania ospała – Withania somnifera (L.) Dunal w dawnej i współczesnej fitoterapii, https://rozanski.li/1028/witania-ospala-withania-somnifera-l-dunal-w-dawnej-i-wsplczesnej-fitoterapii/
- R Archana, A Namasivayam, Antistressor effect of Withania somnifera, Journal of Ethnopharmacology, Volume 64, Issue 1, 1 January 1998
Devi PU, Sharada AC, Solomon FE, Kamath MS, In vivo growth inhibitory effect of Withania somnifera (Ashwagandha) on a transplantable mouse tumor, Indian Journal of Experimental Biology, 01 Mar 1992, 30(3):169-172 - Mehta AK, Binkley P, Gandhi SS, Ticku MK, Pharmacological effects of Withania somnifera root extract on GABAA receptor complex, The Indian Journal of Medical Research, 01 Aug 1991, 94:312-315
- Bansal P, Banerjee S, Effect of Withinia Somnifera and Shilajit on Alcohol Addiction in Mice, Pharmacognosy Magazine, 11 May 2016, 12(Suppl 2):S121-8
- White PT, Subramanian C, Motiwala HF, Cohen MS, Natural Withanolides in the Treatment of Chronic Diseases, Advances in Experimental Medicine and Biology, 01 Jan 2016, 928:329-373
- Devi PU, Withania somnifera Dunal (Ashwagandha): potential plant source of a promising drug for cancer chemotherapy and radiosensitization, Indian Journal of Experimental Biology, 01 Oct 1996, 34(10):927-932
- Dikasso D, Makonnen E, Debella A, Abebe D, Urga K, Makonnen W, Melaku D, Kassa M, Guta M, Anti-malarial activity of withania somnifera L. Dunal extracts in mice, Ethiopian Medical Journal, 01 Jul 2006, 44(3):279-285
- Tushar Dhanani, Sonal Shah, N.A. Gajbhiye, Satyanshu Kumar, Effect of extraction methods on yield, phytochemical constituents and antioxidant activity of Withania somnifera, Arabian Journal of Chemistry, Volume 10, Supplement 1, February 2017
- S.K. Kulkarni, Ashish Dhir, Withania somnifera: An Indian ginseng, Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biological Psychiatry, Volume 32, Issue 5, 1 July 2008, Pages 1093-1105
- M. Rasool, P. Varalakshmi, Immunomodulatory role of Withania somnifera root powder on experimental induced inflammation: An in vivo and in vitro study, Vascular Pharmacology, Volume 44, Issue 6, June 2006, Pages 406-410
- Uma Chandran, Bhushan Patwardhan, Network ethnopharmacological evaluation of the immunomodulatory activity of Withania somnifera, Journal of Ethnopharmacology, Volume 197, 2 February 2017, Pages 250-256
- Lakshmi-Chandra Mishra, Betsy B. Singh, Scientific Basis for the Therapeutic Use ofWithania somnifera (Ashwagandha):A Review, Alternative Medicine Review, Vol. 5, No. 4, 2000
- Muhammad Iqbal CHOUDHARY, Sammer YOUSUF, Sarfraz Ahmad NAWAZ, Shakil AHMED, ATTA-UR-RAHMAN, Cholinesterase Inhibiting Withanolides from Withania somnifera, Chem. Pharm. Bull. 52(11), 2004
- B Singh, A K Saxena, B K Chandan, D K Gupta, K K Bhutani, K K Anand, Adaptogenic activity of a novel, withanolide-free aqueous fraction from the roots of Withania somnifera Dun, Phytotherapeutic Res., 15(4), 2001
- Jing Zhao, Norio Nakamura, Masao Hattori, Tomoharu Kuboyama, Chihiro Tohda, Katsuko Komatsu, Withanolide derivatives from the roots of Withania somnifera and their neurite outgrowth activities, Chem Pharm Bull (Tokyo), 50(6), 2002
- I Ilayperuma, W D Ratnasooriya, T R Weerasooriya, Effect of Withania somnifera root extract on the sexual behaviour of male rats, Psychology, Biology, Medicine, Asian journal of andrology, 4(4), 2002
- S K Bhattacharya, K S Satyan, S Ghosal, Antioxidant activity of glycowithanolides from Withania somnifera, Indian J Exp Biol, 35(5), 1997
- Ipseeta Mohanty, Dharamvir Singh Arya, Amit Dinda, Keval Kishan Talwar, Sujata Joshi, Suresh Kumar Gupta, Mechanisms of cardioprotective effect of Withania somnifera in experimentally induced myocardial infarction, Basic Clin Pharmacol Toxicol, 94(4), 2004
- Adriana Ayales, Adaptogens – Herbs for Longevity and Everyday Wellness, 2019
